maandag 16 april 2012

Guillaume de Machaut in De Groene

Natuurlijk leest men De Groene niet in de eerste plaats om geinformeerd te worden over een onbekende laat-middeleeuwse clericus als Guillaume de Machaut [1300-1377] . Componist en dichter was hij . Hij was laatste in de fameuze traditie der hoofse kunstenaars der troubadours en trouvères die zich wijdden aan een liefdescultus even verheven als complex: fine amour , - met de aanbedene altijd op afstand en op een voetstuk. Een voetstuk, hoog als van de maagd Maria. In de naam van de Messe de Nostre Dame van Machaut, die afgelopen vrijdag in de AAA-reeks van het Concertgebouw werd uitgevoerd , is zij- Maria- zeker wel tegenwoordig. De muziek van Guilaume de Machaut, waarin die mis een uitzonderlijke plaats inneemt bestaat uit een enorm oeuvre van composities en gedichten. Porseleinen structuren. De verfijning en de complexiteit , isoritmiek, isomeliek, de wonderlijke tonaliteit, zou pas bij Anton Webern een verre weerklank vinden. Nee daarvoor leest men in de Groene niet dit artikel van Floris Don.
Wie, van niets wetend, zou zo'n artikel echter niet willen plaatsen, welke redacteur kan deze stof beoordelen? Floris Don is technisch een goede schrijver en zijn stuk is mooi opgemaakt met één van de beroemdste handschrift-illustraties uit de veertiende eeuw, vervaardigd in het atelier van Jean Bondol, de Maitre aux Boqueteaux - vanwege de bolvormige boompjes op zijn miniaturen. Een miniatuur waarop Machaut zijn allegorische levensopdracht - zijn natuurtalenten- als dichter en componist ontvangt uit de handen van de koninklijke Dame Nature met haar drie kinderen Scens, Rhétorique et Musique. Befaamd is het omdat het - vroeg in de tijd- al een aspect van perspectief toont.
Niet te versmaden dus voor De Groene.
De Groene ondertitelt het miniatuur en zet er een soort jaartal bij: 1584. Wat maakt het uit, Middeleeuwen of Renaissance - we zitten al bijna in de Barok. Mooie ouwe plaatjes. Dit nummer 1584, in de gauwigheid overgenomen, is echter geen jaartal maar het manuscriptnummer van dit miniatuur: Bibliothèque Nationale nr. 1584 , Paris. Nummer 1584 dus. Uit ca. 1383.
Devoot troubadour, kopt De Groene boven dit stuk van Floris Don over Guilaume de Machaut . Met de troubadours, de Occitaanse dichtercomponisten had Machaut niets te maken.
Ook zij aanbaden een 'dame' - soit- maar ze schreven een andere taal en ze werkten ca. anderhalve eeuw eerder dan hij . En : ze schreven éénstemmige muziek, Machaut is de pionier der vroege meerstemmigheid. Het staat zelfs boven dit artikel: Meerstemmigheid van een devoot troubadour. Ach Floris Don, in zo'n krant moet u als in Amsterdam opgeleid musicoloog, toch niet willen schrijven ? Schrijf toch gewoon over Pierre Boulez of over Mozart , - ik lees u graag! Renaissance-componist , kopt de Groene ook nog over deze veertiende-eeuwer. Ach wat kan ons het schelen, denkt de redactie: mooie ouwe plaatjes . Middeleeuwen, Renaissance,Barok, allemaal hetzelfde toch? Oud. Leuk spiritueel stuk tussendoor over een mis en over Maria !
Wat vindt u zelf, Floris Don, eigenlijk als te Amsterdam opgeleid musicoloog van dit soort gebeunhaas? Moet hier niet op bezuinigd gaan worden?
Groot is de kracht van onbenulligheid. Niets kan haar deren .

dinsdag 10 april 2012

Muziekcensuur uit Rome

Op verzoek van 'Rome' houden de Nederlandse bisschoppen steeds strikter toezicht op de liederen die worden gezongen in rooms-katholieke diensten. In de praktijk betekent dit, dat door de bisschoppen aangestelde censors - hulpbisschop Herman Woorts (bisdom Utrecht) en pastoor Cor Mennen (Den Bosch) - iedere week de 'misboekjes' bekijken en eventueel gezangen daaruit wegschrappen. Deze boekjes vormen de basis van de diensten in verreweg de meeste rooms-katholieke gemeentes. 'De zondag vieren' wordt uitgegeven door de Werkgroep voor Liturgie Heeswijk; 'Bron van christelijke geest' is een uitgave van Gooi & Sticht in Kampen.

Woorts en Mennen hebben bepaald dat onder andere een aantal liederen op teksten van Huub Oosterhuis niet meer mogen worden gezongen. Besluiten, criteria noch argumenten zijn openbaar gemaakt - noch sancties die zouden volgen op het wél ten gehore brengen van deze liederen. (Bron: Trouw)

[site: Huub Oosterhuis, De Nieuwe Liefde]